Uroczyste obchody 79. rocznicy Obławy Augustowskiej | 12 lipca - Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej - Instytut Pileckiego
Uroczyste obchody 79. rocznicy Obławy Augustowskiej | 12 lipca - Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej
12 lipca w Augustowie odbyły się organizowane przez dział Instytutu Pileckiego ds. upamiętnienia Obławy Augustowskiej uroczystości, mające na celu upamiętnienie Ofiar największej zbrodni dokonanej przez Sowietów na Polakach po II wojnie światowej.
„Szukanie prawdy o Ofiarach, ustalanie ich danych personalnych oraz należyte upamiętnienie było, jest i będzie priorytetem Instytutu Pileckiego” - powiedział podczas uroczystości na placu powstającego Muzeum Obławy Augustowskiej dr Wojciech Kozłowski, p.o. dyrektora Instytutu Pileckiego.
dr Wojciech Kozłowski p. o. Dyrektora Instytutu Pileckiego
"W ubiegłym roku nastąpiło odsłonięcie Muru Pamięci Ofiar, przy którym teraz stoję. Na jego ścianach pojawiła się wówczas część nazwisk Zamordowanych podczas Obławy Augustowskiej. Prace nad weryfikacją listy trwały jednak dalej. Proces ten był trudny i wymagał czasu. Zależało nam na rzetelności i najpełniejszym ustaleniu faktów. Dotąd udało się ustalić dane personalne 513 Ofiar oraz zidentyfikować kolejne 104 osoby, które uznajemy za prawdopodobne Ofiary"
– dodał dr Kozłowski.
W uroczystościach udział wzieli m.in. doradca Prezydenta RP Andrzeja Dudy Stanisław Żaryn, przedstawiciele Posłów na Sejm RP Alicji Łepkowskiej-Gołaś (Agnieszka Pijanowska) i Jarosława Zielińskiego (Leszek Dec), Marszałek Województwa Podlaskiego Łukasz Prokorym, Burmistrz Augustowa Mirosław Karolczuk, rodziny Ofiar Obławy Augustowskiej, reprezentanci lokalnych samorządów, placówek kultury i oświaty, jak również przedstawiciele wojska, Kościoła czy harcerstwa.
W ramach wydarzenia odbyło się VIII Publiczne Odczytywanie Nazwisk Ofiar Obławy Augustowskiej „Przywróćmy Im twarze i imiona” zorganizowane przez Klub Historyczny im. AK w Augustowie, Augustowskie Placówki Kultury oraz Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej koło w Augustowie. Uroczystości uświetnił występ solisty Opery Narodowej w Warszawie Łukasza Karaudy oraz uczestników XII Warsztatów Wiolonczelowych w Augustowie. Całość zwieńczyła Msza Święta w intencji Zamordowanych i Ich rodzin w Bazylice Najświętszego Serca Jezusowego.
Przedstawiciel rodzin Ofiar Obławy Tadeusz Rewiński powiedział podczas uroczystości, że z nadzieją oczekują dnia, kiedy wszyscy będą wiedzieli, gdzie są groby pomordowanych.
Prezydent RP Andrzej Duda w liście odczytanym przez doradcę Stanisława Żaryna oddał cześć tym, którzy za wierność ojczyźnie zapłacili najwyższą cenę. Złożył również wyrazy uznania wszystkim tym, którzy przez wiele lat dbali o prawdę historyczną o obławie i upowszechniali ją. "Wydarzenia sprzed 79 lat są dla nas, współczesnych, przestrogą i zobowiązaniem do pracy dla umocnienia bezpieczeństwa i suwerenności Rzeczpospolitej" - napisał prezydent Duda (PAP).

Dyrektor Kozłowski odnosząc się do powstającego Domu Pamięci Obławy zapewnił:
"Mam głębokie przekonanie, że dzisiaj po raz ostatni spotykamy się w tym miejscu, które jest wciąż placem budowy. Do końca roku skończymy obiekt, a kolejne obchody poświęcone pamięci Ofiar Obławy będą odbywać się godnie, w miejscu związanym z doświadczeniem historycznym".
Dom Pamięci Obławy Augustowskiej powstaje w zabytkowej kamienicy znanej w Augustowie jako „Dom Turka”. Budynek był w przeszłości siedzibą NKWD, niemieckich władz okupacyjnych oraz funkcjonariuszy UB, których działalność należała do najkrwawszych w regionie. W pomieszczeniach budynku byli katowani m.in. żołnierze wyklęci, którzy później zginęli w Obławie. Kamienica jest w rękach Instytutu Pileckiego od 2021 r., który tworzy w nim muzeum Obławy Augustowskiej. Obiekt ma być gotowy w 2025 roku. Rok temu na placu przed Muzeum został odsłonięty Mur Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej, na którym widnieją nazwiska i imiona osób zaginionych (przeczytaj relację).
Obława Augustowska - największa zbrodnia na Polakach po II wojnie światowej
W lipcu 1945 r., kiedy Europa Zachodnia nadal świętuje zakończenie II wojny światowej, funkcjonariusze sowieckiego państwa podejmują decyzję o przeprowadzeniu w rejonie Augustowa, Suwałk, Sejn i Lipska akcji likwidacji polskiego podziemia. Operacja ta przeszła do historii jako Obława Augustowska. Od 12 lipca jednostki sowieckiej 50. Armii o łącznej sile ponad 45 tys. żołnierzy przeczesują niewielki obszar Puszczy Augustowskiej. Zgodnie z sowieckimi instrukcjami odległość pomiędzy żołnierzami przesuwającymi się w tyralierze wynosi zaledwie 6 do 8 metrów. Wszystkie osoby podejrzane o działalność konspiracyjną lub jej wspieranie są zatrzymywane do dalszej „weryfikacji” przez znany z brutalnych metod sowiecki kontrwywiad wojskowy SMIERSZ.
W wyniku Obławy zostało zatrzymanych ponad 7 tysięcy osób, z czego 5 tysięcy po przejściu weryfikacji wypuszczono do domów. Co najmniej 592 osoby uznane za żołnierzy polskiego podziemia Sowieci zamordowali w nieznanym miejscu. Los kolejnych 900 zaginionych do dziś pozostaje niewyjaśniony – prawdopodobnie również zostali zamordowani. W Augustowie i na Suwalszczyźnie ofiary Obławy określa się mianem „Lipcowych”.
Pomimo wielu lat starań rodzin ofiar, badań historyków oraz śledztwa prokuratorskiego – do dziś nie udało się odnaleźć dokumentów opisujących dokładny przebieg zbrodni ani ustalić lokalizacji dołów śmierci oraz pełnej listy zamordowanych. Kluczowe dokumenty znajdują się w archiwach rosyjskich służb specjalnych.
Zobacz także
- Obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej | 12-19 lipca
Aktualności
Obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej | 12-19 lipca
Zapraszamy do udziału w obchodach 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni na Polakach.
- Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej | 12 lipca godz. 13:30
Aktualności
Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej | 12 lipca godz. 13:30
W 80. rocznicę Obławy Augustowskiej zapraszamy na uroczyste otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – nowego miejsca na muzealnej mapie województwa podlaskiego.
- Historia znów ożyła! | Piknik UŁAŃSKIE SERCA nad jeziorem Studzienicze
Aktualności
Historia znów ożyła! | Piknik UŁAŃSKIE SERCA nad jeziorem Studzienicze
31 maja 2025 roku w Studziennicznej spotkaliśmy się 2. edycję Pikniku Historycznego poświęconego 1. Pułkowi Ułanów Krechowieckich. Piknik był częścią obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej, których główna część odbędzie się w lipcu.
- „Obława Augustowska i jej konsekwencje. Stan badań i postulaty badawcze” | PROMOCJA KSIĄŻKI (13 czerwca, g. 17:00)
Aktualności
„Obława Augustowska i jej konsekwencje. Stan badań i postulaty badawcze” | PROMOCJA KSIĄŻKI (13 czerwca, g. 17:00)
Zapraszamy do udziału w spotkaniu wokół nowości wydawniczej Instytutu Pileckiego – książki pt. „Obława Augustowska i jej konsekwencje. Stan badań i postulaty badawcze”.
- UŁAŃSKIE SERCA | Piknik ułański nad jeziorem Studzienicze
Aktualności
UŁAŃSKIE SERCA | Piknik ułański nad jeziorem Studzienicze
31 maja zapraszamy do Studziennicznej na 2. edycję Pikniku Historycznego poświęconego 1. Pułkowi Ułanów Krechowieckich.
- Prawdziwy koniec II wojny światowej | Debata naukowa
Aktualności
Prawdziwy koniec II wojny światowej | Debata naukowa
W związku z 80. rocznicą zakończenia drugiej wojny światowej, 9 maja w Instytucie Pileckiego w Augustowie (ul. 3 Maja 16) odbędzie się debata.
- Jak komuniści rozdali chłopom ziemię, czyli reforma rolna 1944 – #gieldahistorii odc. 41
Aktualności
Jak komuniści rozdali chłopom ziemię, czyli reforma rolna 1944 – #gieldahistorii odc. 41
Dobrzyniówka – to właśnie tutaj rozpoczęła się jedna z największych przemian społecznych w powojennej Polsce. We wrześniu 1944 roku, dwa dni po ucieczce ostatniego właściciela, folwark w Dobrzyniówce jako pierwszy w kraju został przejęty pod reformę rolną.
- Katyń: prawda, kłamstwa i pamięć | Rozmawiają dr Bartłomiej Bydoń i dr hab. Andrzej Zawistowski
Aktualności
Katyń: prawda, kłamstwa i pamięć | Rozmawiają dr Bartłomiej Bydoń i dr hab. Andrzej Zawistowski
Katyń stał się symbolem stalinowskich zbrodni przeciwko ludzkości, dokonanych na polskich jeńcach wojennych.
- Chaimki i rumki – historia waluty getta łódzkiego #giełdahistorii odc. 40
Aktualności
Chaimki i rumki – historia waluty getta łódzkiego #giełdahistorii odc. 40
Litzmannstadt Ghetto, jedno z największych gett stworzonych przez Niemców w czasie II wojny światowej, było miejscem wyjątkowym również pod względem ekonomicznym – to tam po raz pierwszy wprowadzono odrębną walutę dla Żydów, tzw. chaimki lub rumki.
- Wystawa LIPCOWI 1945. Twarze ofiar Obławy Augustowskiej | Do 21 kwietnia w Krakowie
Aktualności
Wystawa LIPCOWI 1945. Twarze ofiar Obławy Augustowskiej | Do 21 kwietnia w Krakowie
Do 21 kwietnia można obejrzeć wystawę plenerową "LIPCOWI 1945. Twarze Ofiar Obławy Augustowskiej" w Krakowie.
- Zagłosuj na Dom Turka w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024
Aktualności
Zagłosuj na Dom Turka w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024
Dom Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej zaprojektowany przez pracownię Tremend został nominowany do nagrody za najlepszą realizację architektoniczną w kategorii "obiekt publiczny" w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024.
- Jak Sowieci wchłonęli wschodnią Polskę? Kulisy sowietyzacji Kresów. Giełda Historii odc. 31
Aktualności
Jak Sowieci wchłonęli wschodnią Polskę? Kulisy sowietyzacji Kresów. Giełda Historii odc. 31
Sowieci wkroczyli na Kresy 17 września 1939 roku – to fakt, który zna (prawie) każdy. Ale czy wiesz, że przejęcie tych ziem było dokładnie zaplanowane na długo przed tą datą?